Người thầy chân thành yêu, hết lòng cống hiến, tự nhiên mà thành!

Gần 2 thập kỷ bền bỉ gắn bó với Đại học Bách khoa Hà Nội, PGS. Lê Quang Diễn - Trường Hóa và Khoa học sự sống - không chỉ được biết đến là một người thầy tận tâm mà còn là một nhà khoa học bền bỉ, sáng tạo, luôn tiên phong trong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Suốt cả sự nghiệp, từ những bỡ ngỡ ngày đầu đứng lớp đến hành trình chinh phục công nghệ NanoCellulose tiên tiến, thầy Diễn đã chọn cho mình quan niệm sống rất giản dị: Cứ chân thành yêu, hết lòng cống hiến, rồi thành công sẽ đến!

Lần đầu đứng lớp: Bỡ ngỡ… ngọt ngào

Gần 20 năm đã trôi qua, nhưng ký ức về buổi đứng lớp đầu tiên vẫn còn nguyên vẹn trong tâm trí PGS. Lê Quang Diễn. “Lúc đó tôi gần 40 tuổi rồi, không run nhưng có chút áp lực. Sinh viên Bách khoa giỏi, hiểu biết rộng, thầy cô thì vô cùng xuất sắc.” - Thầy Diễn chậm rãi hồi tưởng.

Thế nhưng, tự tin về chuyên môn cùng hành trang nhiều năm kinh nghiệm thực tiễn và tình yêu dành cho thế hệ trẻ đã tiếp thêm cho thầy sự tự tin để bước lên bục giảng.

3 tháng trước buổi học đầu tiên, thầy miệt mài dự giờ, chăm chú học hỏi đồng nghiệp, lắng nghe từng chia sẻ, từng kinh nghiệm quý báu: Làm thế nào để giữ lửa cho bài giảng? Làm sao để sinh viên thực sự tập trung, say mê học tập…? Chuẩn bị kỹ càng, ghi lại từng điểm cần chú ý, người thầy gần 40 tuổi sẵn sàng cho lần đứng lớp đầu tiên! 

Buổi đầu tiên lên lớp, ấn tượng sâu đậm nhất với thầy Diễn không phải là áp lực, mà là sự gần gũi, thân thiện đến bất ngờ của sinh viên. Lớp học là các sinh viên K47, chuyên ngành Công nghệ Xenluloza và Giấy - chỉ vỏn vẹn 17-18 bạn, phần lớn là sinh viên năm cuối, trong đó không ít bạn Hà Nội năng động, cởi mở. Các bạn chăm chú lắng nghe, nhiệt tình tương tác, thậm chí còn chủ động hỏi thầy về những kiến thức thầy từng học ở nước Nga xa xôi. Chính sự gần gũi, tình cảm ấy đã nhanh chóng xóa nhòa khoảng cách, giúp thầy Diễn tìm thấy niềm vui, sự tự tin và tình yêu sâu sắc dành cho nghề giáo.

Nhiều năm sau, dù đã giảng dạy biết bao thế hệ sinh viên, những cảm xúc trong buổi dạy đầu tiên ấy vẫn luôn tươi mới trong lòng thầy - như một dấu son đẹp đẽ trong hành trình gắn bó với Bách khoa.

Không chỉ truyền đạt kiến thức, PGS. Lê Quang Diễn còn luôn tâm niệm phải rèn luyện cho sinh viên thái độ học tập nghiêm túc, tinh thần chủ động và bản lĩnh nghề nghiệp. Thầy luôn ân cần nhắc nhở: “Các em phải nghiêm túc, đúng giờ, tập trung nghe giảng. Đừng ngại hỏi, phải chủ động kết nối, tham gia hoạt động để trưởng thành. Đặc biệt trong nghiên cứu kỹ thuật, sự cẩn trọng là sống còn. Chưa biết thì đừng manh động!”

Những lời dặn dò ấy, thầy gửi gắm cho sinh viên bằng cả tấm lòng, như một người cha tận tâm dõi theo từng bước trưởng thành của những đứa con yêu dấu.
 

Cứ tự nhiên mà yêu Bách khoa!

Nói về tình yêu với Đại học Bách khoa Hà Nội, PGS. Lê Quang Diễn cười hiền: “Yêu thì tự nhiên yêu thôi, như hơi thở hàng ngày vậy!” Theo thầy, chính sự chân thành, minh bạch trong môi trường Bách khoa đã tạo nên sức hút bền bỉ, níu giữ những người thầy cống hiến không ngừng nghỉ.

Ít ai biết rằng, con đường trở thành giảng viên đến với thầy rất tình cờ. Sau khi hai vợ chồng bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Nga, cả gia đình thầy trở về Việt Nam. Vợ thầy làm giảng viên một trường ĐH. Đúng lúc đó, bạn bè giới thiệu Bách khoa đang cần giảng viên đúng chuyên ngành thầy theo đuổi. Và thầy Diễn đến với nghề giáo bằng sự giản dị: “Cứ làm đúng chuyên ngành, cứ cố gắng hết sức!”

Dù những ngày đầu gian khó, thu nhập khiêm tốn, điều kiện vật chất thiếu thốn, thầy vẫn kiên trì gắn bó. “Thi thoảng cũng nản, nhưng tôi nghĩ đơn giản: Cứ làm hết mình rồi thành quả sẽ đến” - Thầy tâm sự.

Ngày ấy, phòng thí nghiệm mà thầy Diễn và đồng nghiệp nhận bàn giao còn nhỏ bé, ẩm dột, thiếu thốn đủ bề. Các thầy cô phải tự tay sửa chữa, sắm sửa từ chiếc bàn, cái ghế, từng thiết bị nhỏ. Nhờ sự kiên trì và đồng lòng, đến nay, phòng thí nghiệm do thầy phụ trách đã có CSVC hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên thực hành, nghiên cứu, hợp tác quốc tế, góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp Giấy và Vật liệu tại Việt Nam.
 

Mang công nghệ NanoCellulose đến gần thực tiễn

Trong bối cảnh thế giới ngày càng hướng tới phát triển bền vững, PGS. Lê Quang Diễn đã dồn nhiều tâm huyết cho nghiên cứu NanoCellulose - Loại vật liệu nano tự nhiên, có tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong Xây dựng, Thực phẩm, Dược phẩm,…

NanoCellulose có nguồn gốc từ sinh khối như gỗ, rơm rạ, bã mía,... Ở trạng thái ẩm, nó tồn tại dạng gel bền vững, còn khi sấy khô, vật liệu này liên kết cực kỳ chắc chắn, bền gấp nhiều lần thép và bê tông. Chính đặc tính “diệu kỳ” ấy đã khiến  NanoCellulose được xem là vật liệu chiến lược trong tương lai.

Ban đầu, thầy Diễn từng cho rằng, để sản xuất được vật liệu này cần phải có thiết bị hàng chục nghìn USD - điều Việt Nam rất khó có được. Nhưng bằng sự sáng tạo và bền bỉ, thầy đã tìm ra cách tiếp cận phù hợp, cho ra kết quả nghiên cứu thành công NanoCellulose tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường, tận dụng thiết bị có sẵn tại phòng thí nghiệm trong nước.

Dù hiệu suất ban đầu chỉ đạt 60-70%, thầy vẫn luôn tin rằng: “Giá trị lâu dài lớn hơn nhiều so với chi phí đầu tư ban đầu.”

Hiện nay, Phòng thí nghiệm chung NanoCellulose R&D Lab do thầy Diễn điều hành tại Trường Hóa và Khoa học sự sống trở thành nơi tiên phong nghiên cứu công nghệ vật liệu xanh, mở đường cho hợp tác quốc tế.
 

Năm 2023, dự án hợp tác giữa Đại học Bách khoa Hà Nội và Công ty CelluFab (Hàn Quốc) chính thức khởi động, dưới sự tài trợ của Tổ chức KOICA. Mục tiêu đặt ra: Hoàn thiện công nghệ sản xuất NanoCellulose ở quy mô phòng thí nghiệm, tiến tới chuyển giao sản xuất công nghiệp và thương mại hóa sản phẩm.

PGS. Diễn cùng nhóm nghiên cứu đang nỗ lực đưa công nghệ này tiến xa hơn, hướng tới đăng ký sở hữu trí tuệ tại Hàn Quốc, góp phần thúc đẩy nền công nghiệp sạch, phát triển bền vững cho Việt Nam.

Từ những bước đi nhỏ bé, từ sự lựa chọn giản dị “cứ yêu, cứ cống hiến”, PGS. Lê Quang Diễn đã âm thầm tạo nên những thành quả lớn lao cho ngành giáo dục, khoa học và cả tương lai vật liệu Việt Nam.

Một hành trình đẹp đẽ, bền bỉ, tự nhiên như hơi thở của người thầy Bách khoa Trách nhiệm - Sáng tạo - Chính trực - Xuất sắc.
 

“Gần 20 năm qua, tôi vẫn yêu nghề giáo như hơi thở mỗi ngày, tự nhiên mà yêu, tự nhiên mà gắn bó!”   PGS. Lê Quang Diễn – GVCC Trường Hóa và Khoa học sự sống, Đại học Bách khoa Hà Nội