Nhà khoa học trẻ “đậu bến” Bách khoa nghiên cứu robot di chuyển trong cơ thể người

Với TS. Hoàng Mạnh Cường, Đề án thu hút và tuyển dụng giảng viên xuất sắc (2021–2025) của Đại học Bách khoa Hà Nội đã gỡ rối niềm trăn trở về việc trở về cống hiến cho quê hương. Sau gần 10 năm miệt mài học tập, nghiên cứu tại Hàn Quốc, tiến sĩ trẻ ngành Tự động hoá đã tìm thấy lời đáp cho câu hỏi “mình thuộc về đâu” ngay tại nơi anh từng bắt đầu hành trình khoa học.

Những cú “quay xe” của tuổi trẻ

Năm 2015, khi còn là cậu sinh viên năm tư ngành Kỹ thuật điều khiển và Tự động hoá, Đại học Bách khoa Hà Nội, CSV K56 Hoàng Mạnh Cường chỉ mong sớm tốt nghiệp, ra trường tìm việc để phụ giúp gia đình. Viễn cảnh du học, nghiên cứu lúc ấy là điều anh chưa bao giờ nghĩ tới. 

Được thầy, cô giáo Bách khoa tạo điều kiện, anh đăng ký tham gia chuyến trao đổi hè GKS (Global Korea Scholarship) dành cho sinh viên Đông Nam Á, với suy nghĩ ban đầu đơn giản chỉ là “đi cho biết thế giới”. Vậy mà cậu sinh viên ấy lại “ẵm” luôn danh hiệu Best Student kèm theo cả nhận thức hoàn toàn mới về con đường sự nghiệp. 
  Các phòng thí nghiệm hiện đại, những anh/chị nghiên cứu sinh người Việt giỏi đến mức khiến anh choáng ngợp, nhiều buổi nói chuyện kéo dài đến khuya về định hướng nghiên cứu… tất cả đã khiến tư duy “ra trường đi làm kiếm tiền” dần nhường chỗ cho ước mơ được đặt chân vào thế giới học thuật.

Sau chuyến đi ấy, chàng sinh viên Bách khoa quyết định bắt tay xây dựng hồ sơ, tìm kiếm cơ hội du học,... và nhanh chóng nhận được học bổng cho chương trình thạc sĩ - tiến sĩ tích hợp trong 5 năm tại Đại học Quốc gia Chonnam, ngay cả khi chưa tốt nghiệp đại học.

Sống ở Hàn Quốc 7 năm, nếu kể lại những ký ức của anh Cường tại xứ sở Kim Chi thì có lẽ đủ viết thành một cuốn sách nhỏ. Đó là những cuối tuần leo núi ngắm lá đỏ, bao chuyến đạp xe 60km dọc bờ sông, vô số lần giao hữu bóng đá với anh em đồng hương hay khoảng thời gian chìm đắm trong nghiên cứu micro-robot từ tính, hệ thống nội soi viên nang và các ứng dụng thị giác máy tính trong y học,...

Thời gian ở nước ngoài cũng giúp anh nhìn rõ hơn năng lực của người Việt. Tại Viện nghiên cứu KIMIRo nơi anh làm việc, rất nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu Việt Nam phụ trách những mảng nghiên cứu quan trọng, là “công thần” của Viện khi đóng góp nhiều bài báo, công trình khoa học lớn. Điều ấy khiến anh tự hào nhưng cũng trăn trở vì chưa thể đóng góp gì cho quê nhà, mong muốn trở về cũng bắt đầu nhen nhóm.
  Khi anh chia sẻ ý định về nước, hai vị giáo sư Hàn Quốc - những người đã dõi theo từng bước trưởng thành của anh suốt nhiều năm - đều bày tỏ sự tiếc nuối, nhưng rồi cũng tôn trọng quyết định của học trò, dặn dò đầy tin yêu: “Nếu gặp khó khăn, cứ gọi cho tôi bất cứ lúc nào!”

Và thế là sau thời gian dài rời xa quê hương, TS. Hoàng Mạnh Cường chọn quay trở về nơi tất cả bắt đầu. Điểm đến cuối cùng lại chính là điểm xuất phát: Đại học Bách khoa Hà Nội - nơi từng ươm mầm những ước mơ lớn đầu tiên và giờ là “bến đỗ” mới tràn đầy hy vọng.

Từ Bách khoa mà đi, vì Bách khoa mà về

Tháng 3/2024, TS. Hoàng Mạnh Cường chính thức được tuyển dụng theo Đề án Thu hút và tuyển dụng giảng viên xuất sắc (2021 - 2025), trở thành giảng viên Khoa Tự động hoá, Trường Điện - Điện tử và gia nhập Lab Đo lường hiện đại trong chẩn đoán và dự báo (Advanced Instrumentation in Diagnosis and Prognostic Laboratory - LIDP).

Anh Cường chia sẻ, một trong những lý do lớn nhất khiến anh muốn quay lại Bách khoa Hà Nội chính là sinh viên. Là cựu sinh viên CSV K56, anh hiểu rõ “chất liệu đặc biệt” làm nên thương hiệu sinh viên Bách khoa: Năng lực chuyên môn tốt, khả năng tự học mạnh, tư duy không theo lối mòn. Anh bật cười hồi nhớ lời các giáo sư Hàn khi đánh giá sinh viên Bách khoa Hà Nội: “Sinh viên Hàn Quốc còn mệt mỏi với Toán cao cấp thì sinh viên Bách khoa lại… thi điểm cao nhất lớp, dù vốn từ tiếng Hàn có khi chỉ đủ để gọi món ăn!”

Trong lab của anh hiện nay, sinh viên chính là những đồng đội chiến lược. “Ở giai đoạn đầu, các bạn sẽ đảm nhận các nhiệm vụ nhỏ trong bài toán lớn, nhưng khi quen việc, tôi để các bạn tự do sáng tạo, còn mình chỉ đóng vai trò định hướng.” - TS. Hoàng Mạnh Cường tin rằng sinh viên là luồng gió mới, là nguồn ý tưởng bất ngờ mà đôi khi thầy, cô có thể bỏ lỡ.
  Có hôm 8 - 9 giờ tối, qua lab vẫn thấy các bạn ngồi nghiên cứu say mê - khoảnh khắc khiến anh như nhìn thấy chính mình của nhiều năm trước. 

Ngày còn là sinh viên Bách khoa, điều anh nhớ nhất không phải các bài kiểm tra hay điểm số, mà là những mùa thi cùng bạn bè ôn bài đến khuya ở thư viện, là những buổi tranh luận căng thẳng về đồ án, là cảm giác mỗi phút đều phải cố gắng để theo kịp. Giờ đây, khi lên giảng đường Bách khoa, đôi khi anh vẫn thoáng nhớ lại mình năm nào say mê nghe cô Đinh Thị Lan Anh “bắn” tiếng Anh chuyên ngành, hay kiên trì hoàn thành đồ án dưới sự chỉ dẫn tận tâm của thầy Hoàng Sĩ Hồng. 

Và có lẽ, trong tất cả những niềm vui của ngày trở về, ấm áp nhất là ánh mắt tự hào của gia đình. Ông ngoại anh là một người thầy tận tụy suốt đời với phấn trắng và bục giảng, từng tiếc rằng không ai trong nhà nối nghiệp mình. Nghe tin anh trở thành giảng viên Bách khoa, ông ngoại xúc động thốt lên: “Vậy là nghề vẫn có người tiếp bước!” Câu nói giản dị ấy, với anh còn quý hơn mọi lời khen ngợi. 

Hiện nay, TS. Hoàng Mạnh Cường vẫn đang tập trung phát triển hướng nghiên cứu đã theo đuổi nhiều năm: Viên nang nội soi. Đây là loại robot có kích thước chỉ bằng viên thuốc, có thể di chuyển trong cơ thể người để hỗ trợ chẩn đoán tiêu hoá mà không cần đến các phương pháp nội soi truyền thống. Ở Hàn Quốc, nhóm nghiên cứu của anh đã phát triển hai nguyên mẫu hệ thống và thử nghiệm trên động vật. Trở lại Việt Nam, anh đang tiếp tục nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, đồng thời phối hợp với các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Lão khoa Trung ương để tiến tới triển khai lâm sàng trong tương lai. 

TS. Hoàng Mạnh Cường đặc biệt chú trọng việc tích hợp trí tuệ nhân tạo để robot có thể phân tích hình ảnh thông minh hơn, hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn, theo anh đây là khoảng trống công nghệ mà thế giới mới chỉ bắt đầu khai phá.

Nhà khoa học trẻ chia sẻ, thời gian mới về Bách khoa, thách thức lớn nhất với anh là việc hoàn thiện đề tài theo đúng tiến độ khi cơ sở vật chất phục vụ cho robot y tế thường tốn kém, trong khi nguồn quỹ ban đầu chưa dồi dào. Tuy nhiên, Nhà trường cũng đã có nhiều chính sách, hỗ trợ tháo gỡ vướng mắc cho giảng viên trẻ thông qua Đề án thu hút và tuyển dụng giảng viên xuất sắc, như: Sắp xếp phòng làm việc, phòng lab rộng rãi; triển khai chính sách nghiên cứu hấp dẫn hỗ trợ đề tài lên tới 500 triệu trong 36 tháng; đảm bảo mức lương cạnh tranh.

Trong tương lai gần, TS. Hoàng Mạnh Cường đặt mục tiêu mở rộng đội ngũ, mong muốn thu hút thêm các đồng nghiệp giỏi từ Hàn Quốc trở về cùng hợp tác, kết nối với các nhà khoa học quốc tế thông qua các cơ hội giao lưu chuyên môn như hội nghị, hội thảo,... để xây dựng một nhóm nghiên cứu mạnh về robot từ tính trong Y tế tại Việt Nam. Đồng thời, tiến sĩ trẻ Bách khoa cũng dự định kết nối liên ngành lĩnh vực của mình với các nhà khoa học Bách khoa khác trong các lĩnh vực Hoá học, Vật liệu, Công nghệ thông tin,... để khai thác thêm những giá trị tiềm năng của robot từ tính.
  Vòng tròn đẹp nhất có lẽ là được trở về nơi mình đã khởi đầu, được đứng cạnh những người từng dìu dắt mình và tiếp tục truyền lại cho thế hệ sau điều mà thầy, cô Bách khoa đã trao cho anh: Tình yêu với khoa học, tình yêu với Đại học Bách khoa Hà Nội!
 

Tiếp nối Đề án thu hút và tuyển dụng giảng viên xuất sắc của Đại học Bách khoa Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025, Đại học Bách khoa Hà Nội tiếp tục phát triển Đề án thu hút và tuyển dụng giảng viên trẻ tài năng, chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành giai đoạn 2025 - 2030.  Mục tiêu của Đề án là tuyển dụng được ít nhất 300 giảng viên trẻ tài năng, chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành trong nước và quốc tế, về làm việc, hợp tác tại Đại học Bách khoa Hà Nội trong giai đoạn 2025 - 2030. Đề án có 3 nhóm vị trí tuyển dụng, gồm: Giảng viên; Trưởng phòng thí nghiệm nghiên cứu/Trưởng nhóm nghiên cứu; Chuyên gia, nhà khoa học. Tiêu chuẩn và mô tả chi tiết yêu cầu công việc với từng vị trí tuyển dụng (theo chuyên ngành hoặc lĩnh vực nghiên cứu) tại: https://tuyendung.hust.edu.vn/#xuat-sac