GS.TSKH.NGND Nguyễn Văn Khang là người thầy Bách khoa “Trách nhiệm, Sáng tạo, Chính trực, Xuất sắc”, đại diện cho thế hệ cán bộ gắn bó với dòng chảy lịch sử của Đại học Bách khoa Hà Nội từ thời chiến tranh sang hòa bình, rồi đến đổi mới và hội nhập, để đặt nền tảng vững chắc cho thời kỳ tự chủ đại học và vươn lên mạnh mẽ hiện nay. In sâu trong lòng các đồng nghiệp, học trò và người thân của thầy Khang là hình ảnh một người thầy uyên bác và tận tâm, một nhà khoa học xuất sắc và giàu thực tiễn, một người Đảng viên với ý chí mạnh mẽ và kiên cường.
GS. Nguyễn Văn Khang là tấm gương “người thầy là chủ thể, động lực phát triển” của Đại học Bách khoa Hà Nội, truyền cảm xúc đến đội ngũ cán bộ giảng viên và sinh viên, để cùng nỗ lực vượt qua thách thức, vươn tới những mục tiêu phát triển mạnh mẽ, trong đó có mục tiêu vào nhóm Đại học hàng đầu châu Á.
Xin trân trọng giới thiệu bài viết của PGS. Nguyễn Phong Điền, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, với tình cảm tri ân sự cống hiến của GS. Nguyễn Văn Khang trong sự nghiệp khoa học và đào tạo.
GS.TSKH.NGND Nguyễn Văn Khang sinh năm 1941 tại Hà Nội, quê gốc ở xã Cộng Hòa, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh. Năm 1961, người thanh niên ham học Nguyễn Văn Khang trúng tuyển vào Khoa Toán Cơ, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Sau khi tốt nghiệp, ông trở thành cán bộ giảng dạy và gắn bó với Bộ môn Cơ học ứng dụng, Khoa Cơ khí (nay là Trường Cơ khí thuộc Đại học Bách khoa Hà Nội) cho đến khi nghỉ hưu.
Là giảng viên trẻ giàu năng lực, năm 1969 ông được cử sang Đức nghiên cứu và đã bảo vệ thành công xuất sắc luận án tiến sĩ năm 1973. Sau đó, ông trở về nước tiếp tục giảng dạy. Năm 1980, ông vinh dự được kết nạp vào Đảng cộng sản Việt Nam. Năm 1985 ông quay lại CHLB Đức làm thực tập sinh cao cấp và bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ khoa học năm 1986. Từ đó, với học vị TSKH ông được giao các nhiệm vụ chuyên môn quan trọng như Phó trưởng bộ môn, Trưởng bộ môn Cơ học ứng dụng, rồi Bí thư đảng ủy Khoa Cơ khí, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội. Ông được Nhà nước phong học hàm phó giáo sư năm 1991 và học hàm giáo sư năm 1996.
Nhà giáo tâm huyết với nghề, đặt nền tảng cho ngành đào tạo Cơ điện tử tại Việt Nam
Là một nhà giáo, GS.TSKH Nguyễn Văn Khang dành phần lớn thời gian và sức lực của mình cho công tác đào tạo đại học. GS luôn đau đáu với việc bồi dưỡng cán bộ khoa học trẻ và sinh viên giỏi. Trong 60 năm gắn bó với nghề dạy học, GS góp phần quan trọng đào tạo ra hàng nghìn sinh viên, hàng trăm thạc sĩ và hướng dẫn trên 20 tiến sĩ; các học trò của ông có mặt ở nhiều viện nghiên cứu, trường đại học trên thế giới.
GS chính là người thúc đẩy xây dựng một lĩnh vực đào tạo mới là Cơ tin kỹ thuật tại Đại học Bách khoa Hà Nội và phát triển thành ngành đào tạo kỹ thuật Cơ điện tử ngày nay trong hệ thống các cơ sở giáo dục đại học toàn quốc. Từ năm 2005, dưới sự tài trợ của Tổ chức trao đổi Hàn lâm Đức (DAAD), GS đã cùng các đồng nghiệp Đức và Việt Nam tổ chức các Hội thảo về xây dựng chương trình đào tạo Cơ điện tử. Qua đó đã tạo tiền đề cho nhiều trường đại học ở Việt Nam định hướng xây dựng ngành đào tạo Cơ điện tử.
GS. Nguyễn Văn Khang đã luôn tâm huyết, giành nhiều trí tuệ và nỗ lực để biên soạn các giáo trình giảng dạy. Các thế hệ sinh viên của Đại học Bách khoa Hà Nội và nhiều trường đại học trên cả nước đã và sẽ tiếp tục sử dụng các cuốn sách khoa học, giáo trình nền tảng của Thầy trong ngành Cơ học như Cơ học kỹ thuật, Dao động kỹ thuật, Dao động phi tuyến ứng dụng, Động lực học hệ nhiều vật, Cơ sở robot công nghiệp và Sổ tay Cơ điện tử. GS luôn trăn trở về việc đưa các kiến thức mới vào bài giảng, đổi mới - hiện đại hóa nội dung đào tạo. Thầy đã tổ chức các nhóm biên dịch nhiều giáo trình quốc tế giá trị như cuốn Cơ điện tử, cuốn Động lực học máy. Đồng thời, GS Khang đã mời nhiều GS từ các nước phát triển tới chia sẻ và giảng dạy các chủ đề khoa học mới tại Việt Nam.
Một nhà khoa học tài năng với nhiều công trình nghiên cứu giải quyết vấn đề thực tiễn
GS là một nhà khoa học chân chính đã làm việc tới những ngày cuối cuộc đời. Trong buổi sáng trước khi ra đi, GS vẫn còn yêu cầu một đồng nghiệp trẻ tìm sách và tài liệu khoa học cho ông.
Với 60 năm nghiên cứu khoa học miệt mài, không ngừng nghỉ GS đã cho ra đời bộ sưu tập đồ sộ với nhiều công trình nghiên cứu vô giá. GS là tác giả và đồng tác giả gần 200 bài báo khoa học, đăng trên các tạp chí khoa học trong nước và quốc tế. Đồng thời, GS tham gia chủ trì nhiều đề tài khoa học cấp nhà nước về Dao động và Động lực học hệ nhiều vật. Khi đã trên 70 tuổi, GS vẫn còn là chủ nhiệm đề tài NAFOSTED về Động lực học và điều khiển hệ nhiều vật; ông chủ trì cùng với một GS người Đức nổi tiếng thực hiện đề tài nghiên cứu quốc tế về Dao động của cầu treo dây văng và cầu dây võng.
Những đề tài mà GS nghiên cứu không chỉ có tính lý thuyết chuyên sâu mà còn có tính ứng dụng thực tế cao, đặc biệt là các đề tài về tính toán dao động cầu treo và thiết kế bộ giảm dao động cho cầu. GS là người tiên phong trong nghiên cứu về động lực học hệ nhiều vật đàn hồi, dao động của hệ có cản cấp phân số. Không chỉ ở Việt Nam, GS. Nguyễn Văn Khang còn giành được sự kính trọng và có sự hợp tác chặt chẽ với nhiều nhà Cơ học nổi tiếng trên thế giới. Ông đã trực tiếp liên hệ và gửi nhiều học trò sang học và nghiên cứu tại những nước có nền Cơ học và Cơ điện tử phát triển như Đức, Mỹ, Nhật, Anh, Hàn Quốc, Singapore…
Ngoài công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học, GS. Nguyễn Văn Khang cũng giành thời gian cho các hoạt động trong các Hội nghề nghiệp. GS từng là đại diện của Việt Nam trong Hiệp hội Máy và Cơ cấu quốc tế (IFToMM), là chủ tịch Hội Động lực học và Điều khiển Việt Nam, là ủy viên thường vụ Hội Cơ học Việt Nam, ủy viên thường vụ Hội An toàn Vệ sinh lao động Việt Nam, ủy viên Ban chấp hành Hội Tự động hóa Việt Nam. Với vai trò là chủ tịch Hội Động lực học và Điều khiển thuộc Hội Cơ học Việt Nam, GS đã khởi xướng và chủ trì tổ chức rất nhiều Hội thảo khoa học quốc tế tại Việt Nam. Chúng ta không thể quên những sự kiện tiêu biểu như: Hội nghị động lực học ứng dụng (1995); Hội nghị dao động phi tuyến (1999); Hội thảo quốc tế về Động lực học và Điều khiển (2003, 2011); Hội nghị Động lực học phi tuyến và lý thuyết vật liệu (2007); Hội thảo Iftomm về Robotics và Cơ điện tử (2009).
Một số hội thảo khoa học sau khi tổ chức lần đầu tiên ở Hà Nội đã trở thành một chuỗi các Hội nghị lần lượt được tổ chức ở các quốc gia khác. Các Hội nghị, Hội thảo khoa học này đã góp phần thúc đẩy hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, giúp cho các nhà khoa học trẻ sớm được tiếp cận với trình độ nghiên cứu tiên tiến của thế giới và đặc biệt, đã xây dựng được một mạng lưới hợp tác nghiên cứu chặt chẽ giữa các nhà khoa học trong và ngoài nước.
Một tấm gương người Bách khoa “Trách nhiệm, Sáng tạo, Chính trực, Xuất sắc”
GS Nguyễn Văn Khang đã để lại những dấu ấn đặc biệt và tình cảm sâu đậm đối với nhiều thế hệ học trò, đồng nghiệp, bởi những cống hiến và thành tựu cho Bộ môn, cho Đại học Bách khoa Hà Nội, cho ngành cơ học và cho nền giáo dục nước nhà, xứng đáng với Danh hiệu cao quý nhất trong nghề nhà giáo – Nhà giáo Nhân dân.
Với năng lực và trí tuệ hiếm có cùng bầu nhiệt huyết cháy bỏng, ý chí phấn đấu và nỗ lực cống hiến không ngừng nghỉ, Nhà giáo nhân dân Nguyễn Văn Khang là một trong những Nhà nghiên cứu và giảng dạy Cơ học suất sắc, đạt đến đỉnh cao của nghề nghiệp. Dù ở cương vị nào, Nhà giáo nhân dân Nguyễn Văn Khang luôn được đồng chí, đồng nghiệp, bè bạn, học trò kính trọng hết mực về chuyên môn, đạo đức và lối sống.
Với những cống hiến to lớn cho sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và thành tựu trong nghiên cứu khoa học, GS Nguyễn Văn Khang đã được Đảng và Nhà nước, Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Liên hiệp hội và Đại học Bách khoa Hà Nội trao tặng nhiều danh hiệu cao quý như: Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng; Huy chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước Hạng hai; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; Bằng khen của Bộ Trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp giáo dục”; Kỷ niệm chương “Vì thế hệ trẻ”; Danh hiệu “Nhà giáo ưu tú”, “Nhà giáo nhân dân”; Danh hiệu “Trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu” và nhiều danh hiệu chiến sĩ thi đua các cấp.
Sự ra đi đột ngột của Giáo sư là một tổn thất, một khoảng trống lớn cho lĩnh vực Cơ học của nước nhà. Với hơn 80 năm tuổi đời và trên 40 năm tuổi Đảng, những di sản Giáo sư để lại cho ngành Cơ học và nền giáo dục nước nhà sẽ mãi là nguồn cảm hứng cho các thế hệ học trò. Những tâm niệm của Giáo sư rằng “Làm nghề giáo phải đặt chữ tâm lên hàng đầu; Hội nhập quốc tế phải là nhu cầu của nhà khoa học; Nghiên cứu khoa học phải mang tính ứng dụng" còn nguyên tính thời sự và tinh thần ấy sẽ được các thế hệ học trò tiếp tục kế thừa.
PGS. Nguyễn Phong Điền
Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội
Những tin cũ hơn