“Đặt trọn niềm tin ở thế hệ trẻ, đội ngũ trí thức Việt Nam”

Đây là phát biểu của PGS. Huỳnh Quyết Thắng – Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, vinh dự được là một trong các đại diện cho các nhà khoa học, giảng viên, trí thức -  tại Hội nghị gặp mặt đại biểu trí thức, nhà khoa học, văn nghệ sĩ nhân đầu xuân Giáp Thìn 2024, tổ chức tại trụ sở T.Ư Đảng ngày 29/2/2024.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng; Thường trực Ban Bí thư, Trưởng ban Tổ chức T.Ư Trương Thị Mai; Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cùng chủ trì Hội nghị.

Với chủ đề trí thức, nhà khoa học, văn nghệ sĩ đồng hành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc, Hội nghị có sự tham dự của 210 nhà khoa học, trí thức, văn nghệ sĩ tiêu biểu.

Tại cuộc gặp, với tình cảm chân thành, sâu sắc, tinh thần trách nhiệm cao, PGS. Huỳnh Quyết Thắng và các đại biểu đã dành thời gian trao đổi, chia sẻ cởi mở về những kinh nghiệm, kết quả nổi bật và quyết tâm cống hiến, khát vọng của bản thân, của ngành, của giới mình.

Đặc biệt, bài phát biểu của Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội với 3 đề xuất, kiến nghị cụ thể liên quan đến giới trí thức, nhà khoa học đã thu hút sự quan tâm của đông đảo các đại biểu tham dự Hội nghị.

Trang thông tin điện tử Đại học Bách khoa Hà Nội xin trân trọng giới thiệu toàn văn nội dung bài phát biểu (dài 7 phút) gửi tới lãnh đạo Đảng, Nhà nước của PGS. Huỳnh Quyết Thắng tại Hội nghị:

“Kính thưa: Đồng chí Võ Văn Thưởng,
                   Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Nước CHXHCN Việt Nam,

Kính thưa các Đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước,
Kính thưa Quý vị Đại biểu, văn nghệ sĩ, các nhà khoa học,

Ngày 17 tháng 11 năm 2022, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW “về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Đây sẽ là hành trình có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để “đến năm 2030, Việt Nam là nước phát triển, có nền công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển có thu nhập cao”. Trong hành trình ấy, có vai trò nòng cốt của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tại buổi gặp mặt trang trọng và ý nghĩa này, tôi thực sự xúc động, một nhà khoa học đến từ Đại học Bách khoa Hà Nội, được phát biểu vài điều về cơ hội, thách thức của giáo dục và đào tạo, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam cùng những khát vọng.           

Lời đầu tiên, tôi xin kính gửi tới Đồng chí Chủ tịch Nước, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc, các quý vị đại biểu lời chào, lời chúc sức khỏe, kính chúc một năm mới an khang, thịnh vượng.

Kính thưa Quý vị đại biểu, thưa các đồng chí,

Sau nửa thế kỉ thống nhất đất nước, gần 40 năm sự nghiệp đổi mới, tiềm lực, vị thế và uy tín của đất nước ta đã được nâng lên tầm cao mới. Việt Nam đã vươn lên trở thành một quốc gia có quy mô dân số gần 100 triệu người, thuộc nhóm nước đang phát triển, có thu nhập bình quân đạt ngưỡng 4.000 đô-la Mỹ. Quy mô kinh tế Việt Nam GDP năm 2023 đạt 430 tỷ đô-la Mỹ, xếp thứ 34 thế giới theo bảng xếp hạng của CEBR. Văn hóa-xã hội có bước phát triển mạnh mẽ, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng cao rõ rệt.

Các chỉ số về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo có sự vươn lên mạnh mẽ trong sự so sánh với khu vực và quốc tế. Tỷ trọng giá trị xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao trong tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa tăng từ 19% năm 2010 lên khoảng 50% năm 2020; Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam trong những năm gần đây liên tục tăng vượt bậc, năm 2023 xếp thứ 46/131 quốc gia; Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam bắt đầu được hình thành và phát triển mạnh mẽ, đưa Việt Nam trở thành quốc gia năng động thứ 3 ở khu vực ASEAN về khởi nghiệp sáng tạo; Hệ thống sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng ngày càng hoàn thiện, góp phần khuyến khích hoạt động nghiên cứu sáng tạo trong nước, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, nâng cao chất lượng, khả năng cạnh tranh sòng phẳng của sản phẩm, hàng hóa “Make in Vietnam”.

Kính thưa Quý vị đại biểu, thưa các đồng chí,

Đóng góp chung vào những thành tựu nêu trên, có vai trò rất quan trọng của đội ngũ trí thức, nhà khoa học, lực lượng mà Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm, phát triển. Đội ngũ trí thức, nhà khoa học rất vui mừng và phấn khởi với Nghị quyết mới của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về “tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới”.

Đội ngũ trí thức Việt Nam những năm qua đã phát triển không ngừng cả về số lượng và chất lượng, có mặt ở tất cả các lĩnh vực, các nơi, các vùng miền của Tổ quốc. Đội ngũ tri thức người Việt hoặc gốc Việt, trong đó có những người còn rất trẻ, đang làm việc ở các cơ sở nghiên cứu, giáo dục đại học uy tín cũng hiện diện ở nhiều quốc gia trên thế giới. Trong cộng đồng hơn 5 triệu người Việt Nam ở nước ngoài, số lượng người có trình độ đại học trở lên chiếm khoảng 10 đến 12%. Đây sẽ là nguồn nhân lực quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước giai đoạn tới.

Thế hệ trẻ Việt Nam và đội ngũ trí thức người Việt có những điểm chung là yêu nước và có khát vọng vươn lên. Mỗi người đều có lòng tự tôn và tự trọng, khát vọng nâng tầm quốc tế trong học tập và nghiên cứu. Cùng với đó là khát vọng cống hiến cho xây dựng đất nước. Thật sự, đây là vốn quý của nước nhà.

Kính thưa Quý vị đại biểu, thưa các đồng chí,

Thực hiện Nghị quyết của Trung ương Đảng về công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, giai đoạn tới sẽ là quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện nền kinh tế và đời sống xã hội, dựa chủ yếu vào sự phát triển của công nghiệp và dịch vụ trên nền tảng khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải chủ động và tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả; khơi dậy khát vọng phát triển, tinh thần khởi nghiệp quốc gia, đổi mới sáng tạo; phát huy giá trị tinh hoa văn hóa dân tộc, bản lĩnh và trí tuệ con người Việt Nam và truyền thống của giai cấp công nhân, vai trò xung kích, đi đầu của đội ngũ trí thức và doanh nhân Việt Nam. Bối cảnh trên mở ra cơ hội, đồng thời đặt ra nhiều thách thức cần giải quyết, trong đó phải đổi mới mạnh mẽ và nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, nhất là đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, chất lượng cao; tạo đột phá trong phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; đồng thời, đặt ra cho đội ngũ trí thức, nhà khoa học những trọng trách mới.

Nhân buổi gặp mặt ngày hôm nay, tôi xin có một số đề xuất, kiến nghị như sau:

Thứ nhất, Đảng và Nhà nước hãy đặt trọn niềm tin ở thế hệ trẻ và đội ngũ trí thức Việt Nam; coi xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh toàn diện là đầu tư cho xây dựng, bồi đắp “nguyên khí quốc gia” và “phát triển bền vững” - là động lực phát triển đất nước. Xây dựng các chính sách “cầu người hiền”, kết nối mạnh mẽ thế hệ trẻ và đội ngũ trí thức ở Việt Nam và đội ngũ trí thức người Việt, gôc Việt ở nước ngoài.

Thứ hai, tăng cường đầu tư cho giáo dục và đào tạo, cho khoa học, công nghệ, cho đổi mới sáng tạo. Mức chi cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đủ 2% ngân sách nhà nước. Mức chi cho giáo dục cần đạt mức tối thiểu 20% tổng chi ngân sách nhà nước. Mức chi cho giáo dục đại học cần đạt ở mức như các quốc gia láng giềng (ví dụ Thái Lan là 0,7%GDP, trong khi đó ở Việt Nam năm 2023 mới đạt xấp xỉ 0,2%). Xây dựng khuôn khổ pháp lý cho các hoạt động hiến tặng cho giáo dục đại học và quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp.

Thứ ba, dành sự quan tâm đặc biệt cho giáo dục đại học, nơi sáng tạo tri thức và đào tạo nhân lực trình độ cao, có vai trò dẫn dắt và định hướng phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, dân tộc. Đẩy nhanh tiến trình tự chủ đại học, đầu tư công bằng, hiệu quả cho giáo dục đại học; hội nhập sâu và từng bước quốc tế hóa giáo dục đại học Việt Nam. Có các chính sách đột phá về thi trường khoa hoc công nghệ, về sở hữu trí tuệ, về sử dụng tài sản trí tuệ từ ngân sách để tạo điều kiện cho thế hệ trẻ và đội ngũ trí thức Việt Nam thương mai hóa sản phẩm KHCN thuận lợi. Có chính sách đột phá để nhanh chóng đào tạo nhân lực trình độ cao, chất lượng cao trong lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kĩ thuật và Toán học (các lĩnh vực STEM), đặc biệt trong một số lĩnh vực khoa học công nghệ mũi nhọn, để tạo lợi thế cạnh tranh của nền kinh tế, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Kính thưa Quý vị đại biểu, thưa các đồng chí,

Đôi điều bộc bạch đầu xuân, niềm tin được trao gửi. Tôi cũng có niềm tin chắn chắn rằng Việt Nam sẽ tự lực - tự cường phát triển trên những giá trị cốt lõi của mình.

Một lần nữa, xin kính chúc Đồng chí Chủ tịch nước, các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, quý vị đại biểu, văn nghệ sĩ, trí thức và các nhà khoa học dồi dào sức khỏe, an lành, hạnh phúc và thành công.

Xin trân trọng cảm ơn!"